نقد خیرخواهانه و نقدپذیری مصلحانه دو عامل در پیشبرد اهداف جهاد تبیین

به گزاش ستاد ارتباطات رسانه ای (فهما)، «محمدرضا مظاهری» در گفتگو با کانون گفتمان سازی جبهه فرهنگی اجتماعی انقلاب اسلامی استان چهارمحال و بختیاری درسلسله گفتگوهای حوزه اندیشه در جهاد تبیین گفت: نقد خیرخواهانه و نقد پذیری مصلحانه دو عامل در پیشبرد اهداف جهاد تبیین است.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد چهارمحال و بختیاری در پاسخ به این سوال که جایگاه جهاد در اندیشه سیاسی امامین انقلاب و در تلاقی اندیشه اسلام ناب و اسلام امریکایی کجاست؟، گفت: در بحث اندیشه‌ی امامین انقلاب، بحث جهاد اکبر و جهاد اصغر را که امام راحل عظیم الشان بیان فرمودند، این نشان از این دارد که به هر حال موضوع جهاد یک موضوع مهم و اثرگذاری هست؛ هم به لحاظ شخصی و فردی هم به لحاظ اجتماعی. در فرمایشات رهبر معظم انقلاب هم بحث جهاد تبیین و موارد مربوط به حوزه‌ی جهاد در ابعاد مختلف خودش همواره نه فقط در زمان انقلاب که حتی در زمان قبل از انقلاب هم توسط رهبر معظم انقلاب ذکر شده است. مواردی مربوط به جهاد، موارد مربوط به تبیین و در واقع انقلاب و ارزش‌های ما که به هر حال نظام و انقلاب اسلامی ما همه برگرفته از نظام مکتب و در واقع قرآن است و لذا بحث جهاد و بحث تبیین موضوعی هست که همواره مورد تاکید رهبران و امامین انقلاب ما در طی سنوات گذشته بوده و هست و نشان از این دارد که همه‌ی ما هم مکلف هستیم که نسبت به این موارد به نسبت ظرفیت‌های موجود تلاش کنیم تا این مهم جامع عمل به خودش بگیرد.

وی در مورد علت تاکید رهبری بر موضوع جهاد تبیین در این برهه چیست؟افزود: رهبر معظم انقلاب فرمودند جهاد تبیین یک واجب فوری هست. ایشان بحث تبیین و جهاد تبیین را نه اینکه امسال بیان فرموده باشند، بلکه ایشان طی سنوات گذشته بارها و بارها و در ابعاد مختلف خودش بحث تبیین را عنوان فرموده‌اند. هر کدام از ما به هر حال یک برداشتی را شاید به لحاظ این جهاد تبیین داشتیم، اما آنچه به عنوان یک اولویت و فوریت در جهاد تبیین مدنظر است، پاسداری و تبیین اصول و امهات نظام و انقلاب و همچنین بیان دستاوردهای نظام شکوهمند انقلاب اسلامی و بیان ایرادات و ریشه‌یابی آن ایراداتی است که در طول چهل و سه سالی که از انقلابمان گذشته، موجود است. ما باید همه‌ی این موارد را برای مردم بیان کنیم تا گره‌های ذهنی که در بین مردم و در اذهان مردم وجود دارد را بتوانیم مرتفع کنیم.

مظاهری در بیان ابزار جهاد تبیین و راه پیاده سازی آن گفت: به یقین جهاد تبیین باید بر اساس گفتمان باشد نه یک ابلاغ یک طرفه. نمی‌توانیم صرفا زبان باشیم و در واقع گوش نباشیم. در عصر رسانه‌های تعاملی می‌بایست گفتگو کرد و باز این گفتگو با چانه زنی هم متفاوت است. گفتگوی باید مبتنی بر تفاهم و اقناع باشد و در این راستا مسئولان و حاکمیت می‌بایست که زبان مردم و به ویژه زبان جوانانی که پر از دغدغه و گره‌های ذهنی هستند را بفهمند. در این بحث گفتمان می‌بایست که ما از خودمان شروع کنیم و هر کدام از ما به نسبت مسئولیتی که داریم چه به لحاظ فردی و چه به لحاظ اجتماعی و جایگاهی که داریم؛ در بحث جهاد تبیین بر اساس گفتمان اقدام کنیم. آن هم با ابزارهای مختلفی همچون میزگرد، نشست‌های چهره به چهره و در واقع گفتگوهای تعاملی و بر مبنای تفاهم باید صورت بگیرد.

وی به نمونه‌های موفق جهاد تبیین اشاره کرده و افزود: ازجمله نمونه‌های موفق در جهاد تبیین می‌شود بحث گفتمان مقاومت در هشت سال دفاع مقدس نام برد. گفتمان مقاومت در جنگ با تکفیری‌ها را هم می‌شود عنوان کرد و یکی از نمونه‌های موفقی که به رشته‌ی تحریر درآمده، کتاب صعود چهل ساله است که درواقع با یک نگاه و در مقیاس جهانی پیشرفت‌های این چهل و سه ساله را در مقایسه با سایر کشورهایی که شاید طول عمر به هر حال کشورشان و نظامشان خیلی بیشتر هم بوده، مقایسه کرده که به نظرم می‌رسد یکی از نمونه‌های موفق جهاد تبیین در قالب کتاب هست.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد چهارمحال و بختیاری در مورد ضعف‌ها، چالش‌ها و موانع پیش روی جهاد تبیین گفت: چند مولفه رو می‌شود در این راستا ذکر کرد که مهمترین آن‌ها عدم اشراف متولیان جهاد تبیین با مولفه‌ها، آسیب‌ها و حتی همین اولویت‌ها است. الان یک موضوعی که مطرح است این هست که همه تعاریف متفاوتی از اولویت‌ها دارند و خب شاید یک مقداری باعث ایجاد پراکندگی شود و ما را از آن فوریتی که حضرت آقا بیان فرمودند و آن مولفه‌هایی که بحث بیان دستاوردها و تبیین اصول و امهات نظام و البته ایرادات موجود و به هر حال حل این مسئله و ریشه‌یابی آن است ما را یک مقداری دور کند. همچنین عدم زمینه سازی لازم از قبیل صحت و اتقان قول و نرمخویی می‌تواند تولید آسیب کند، موضوع بعدی توجیه تراشی‌های بی‌وجه به جای پذیرش مصلحانه اشتباهات و کم کاری‌هایی بوده که شاید همه‌ی ما هم به سهم خودمان مقصر بودیم. در آن موضوع بعدی موانع ساختاری هست که می‌تواند در این راستا وجود داشته باشد. فرهنگ سیاسی ما، فرهنگ مصرفی نئولیبرال ما، اینکه بسیاری از جوانان ما دوست دارند در اوقات فراغت باشند، دوست دارند مصرف کننده باشند و در واقع مسیولیت‌پذیری را یک حماقت برای خودشان تلقی می‌کنند؛ این‌ها می‌تواند مهمترین ضعف‌ها و چالش‌های پیش رو در بحث جهاد تبیین باشد.

وی به فراموشی گفتمان‌های رهبری در زمان‌های مختلف اشاره کرده و افزود: قطع به یقین این موضوع ((عدم پذیرش تام ولایت فقیه و اطاعت مطلق از امر ولی و نائب امام زمان)) یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که متاسفانه بخش قابل توجهی از جامعه نخبگانی ما به آن دچار است. این هم به هرحال به ضعف همین موارد برمی‌گردد. تبیین اینکه به هر حال جایگاه ولی فقیه چه هست و اصلا ویژگی ولی فقیه و طبیعتا رهبری که امت اسلامی می‌تواند تاثیرگذاری خودش را داشته باشد، به نظر می‌رسد که می‌تواند یکی از موانع و چالش‌هایی باشد که در این راستا پیش روی ما است؛ چون تا زمانی که دوستان به یک باور و یک اقناع نرسند، طبیعتا نمی‌توانند آن موضوع را مدنظر قرار بدهند. خب این هم وظیفه‌ی شاید تک‌تک دستگاه‌ها و حاکمیت هست که بتوانند به هرحال آن مولفه‌ها و آن ویژگی‌هایی و آن اثرات مثبتی که هم به لحاظ شرعی و هم به لحاظ فردی بحث ولایت فقیه دارد، را بتوانند تشریح کنند که در این راستا به نظر می‌رسد یک مقداری همه‌ی ما هم در جایگاه خودمان کوتاهی داشتیم که این هم برمی‌گردد به اینکه شاید گفتمان سازی خوبی در حوزه‌ی ولایت فقیه اتفاق نیفتاده است.

مظاهری ادامه داد: از جمله واژه‌های مکمل و در واقع مفاهیم مکمل با جهاد تبیین می‌شود از جنگ روایت‌ها، جنگ شناخت‌ها، جنگ نرم رسانه‌ای، مسیولیت‌پذیری و هماهنگی سپر دفاعی در تنویر افکار عمومی و همچنین از نهضت گفتمان اقناع نام برد.

وی با تصریح بر رابطه امید آفرینی با جهاد تبیین افزود: اساس جهاد تبیین ایجاد امیدآفرینی است؛ یعنی با جهاد تبیین هست که در واقع نهال امید در دل و جان مردم رشد پیدا می‌کند و در سایه عمل و مدیریت انقلابی و جهادی هست که گره‌های ذهنی مردم و مشکلاتشان می‌تواند مرتفع شود. در این بین طبیعتا اگر روایت فتوحات فرهنگی اجتماعی و باز در ابعاد مختلف گسترده‌ی خودش را ما نتوانیم به خوبی به تصویر بکشیم، بخش مهمی از این جنگ را به رسمیت نشناخته‌ایم، بنابراین به نظر می‌رسد که نسبت روایت فتوحات و امید آفرینی با جهاد تبیین، نسبت مستقیم دارد.

مظاهری مخاطب جهاد تبیین در بیانات رهبری را نخبگان و عموم جامعه عنوان کرده و افزود: هم می‌تواند جامعه‌ی نخبگانی مخاطب فرمایشات حضرت آقا باشد و هم مردم عمومی؛ حالا به نسبت آن چیزی که می‌توانند داشته باشند. اما آن چیزی که به نظر می‌رسد می‌بایست مورد بررسی قرار بگیرد و بیشتر به آن پرداخته شود، نقش پررنگ برخی از مجموعه‌ها هست. رسانه‌ها، منابر و مراکز که در این راستا طبیعتا باید پیشگام باشند و لذا به نظر می‌رسد که در درجه‌ی اول می‌بایست افرادی که صاحب منصب، منبر و رسانه هستند، در این راستا پیشگام باشند و به هر حال بحث جهاد تبیین را عنوان کنند.

وی با توجه به تلاش های دشمن برای القای نامیدی و جلوگیری از امیدآفرینی در جامعه افزود: دشمن دقیقا بحث اصول و ارزش‌های انقلاب شکوهمند اسلامی را مدنظر قرار داده است و شاید یک وقت‌هایی با ورود به حوزه‌ی مثلا معیشتی و اقتصادی ما که به عنوان یک نقطه ضعف محسوب شود (که آن هم ناشی از برخی از سوی مدیریت‌ها بوده) سعی بر این دارد که آن امیدآفرینی را در بین مردم از بین ببرد و به یاس و ناامیدی تبدیل کند. در واقع کارنامه‌ی عملکردی ما را در چهل و سه سالی که از انقلاب گذشته را بخوانید، به هر حال مانع بشوند و آن را تفسیر به رای کنند و تفسیر به نفع خودشان داشته باشند و اجازه ندهند که عملکرد مطلوب نمود پیدا کند و با ابزارهای مختلف شاهد این هستیم که همواره سعی کرده‌اند که این دستاوردها را پوشش ندهند و مانع انعکاس آن باشند.

مظاهری ادامه داد: در بحث جهاد تبیین می‌بایست که ما ترکیبی عمل کنیم، هم به صورت دفاعی و هم به صورت تهاجمی کار کنیم. آنجایی که واقعا به نظر می‌رسد که اصول نظام و آن ارزش‌هایی که این نظام در آن شکل گرفته بخواهد مورد حجمه قرار بگیرد، ما طبیعتا باید حالت تهاجمی هم وارد شویم. یک وقتی هست بحث مذاکرات مطرح می‌شود، طبیعتا دیگر به نظر می‌رسد که باید در این داستان هم تهاجمی کار بشود و یا در حوزه زنان که شما اشاره کردید. به هر حال کشورهای مختلف متخاصم با نظام و انقلاب بحث تساوی زن و مرد را مطرح می‌کنند؛ در صورتی که خودشان کمترین بهره را از این حوزه دارند. این در حالی است که ما در نظام مقدسمان جایگاهی که برای زن متصور هستیم جایگاهی هست که الان در خیلی از موقعیت‌های اجتماعی ما شاهد این هستیم که بانوان ما به جایگاهی رسیدند که پا به پای مردهای ما آمدند و حرف برای گفتن دارند. عرض بنده این است آن جایی که به اصول و ارزش‌های ما بخواهد خدشه‌ای وارد شود؛ طبیعتا می‌بایست که از حالت دفاعی خارج شویم و در واقع مقابله کنیم.

مدیر ستاد هماهنگی کانون های فرهنگی هنری مساجد چهارمحال و بختیاری در پایان افزود: فهم ما از جهاد تبیین باید یک امر الهی و عبادی باشد؛ به عبارتی جهاد تبیین و آموزه‌های معرفتی و دینی، امر به معروف و نهی از منکر هست که به همدیگر گره خورده و فهم عمیق و دقیق امر به معروف و نهی از منکر با ترسیم جلوه‌های مجسم این آموزه،می تواند زمینه‌ی جهاد تبیین را برای ما فراهم و اثرگذاری آن را بیشتر و کم آسیب تر کند. همچنین تبیین اصول و دستاوردهای انقلاب به شکل منصفانه و نقد خیرخواهانه و از طرفی نقدپذیری مصلحانه می‌تواند ما را در پیشبرد اهداف جهاد تبیین کمک کند و آنچه که ما در حال حاضر به عنوان یک دستاورد داریم را به صورت ساده و ملموس و البته از طریق ابزارهای مختلف، ابزار رسانه و ابزار هنر در اختیار مردم قرار دهد. و همچنین باید واقعیت‌ها و ایراداتی هم که وجود دارد را واقعا به مردم بگوییم و البته که ریشه‌یابی کنیم؛ چون یک وقت‌هایی هست که این ریشه‌یابی خوب اتفاق نمیافتد و همه مشکلاتی که وجود دارد را پای نظام می‌گذارند، در صورتی که بسیاری از مسایلی که وجود دارد، ناشی از یک سری سوءمدیریت است.